Valeriano
Valeriana officinalis subsp. officinalis
Caprifoliaceae Valerianaceae
Nom en français : Valériane officinale.
Descripcioun :La valeriano es uno grando planto (1 à 2 m) que trachis dins li relarg mountagnous. Se recounèis à si fueio coumpausado (la souleto espèci coume acò) ; li d'en bas an de 11 à 21 fuioun en formo de lanço e un pau denta. Se destrìo de Valeriana officinalis subsp. sambucifolia pèr lou noumbre de fueioun e la loungour de la corollo qu'èi mai courto (< 5mm).
Usanço :La planto èi couneigudo despièi li Grè pèr èstre proun vertuouso majamen contro li proublèmo de som, d'ànci, de reboulimen, pèr apasima li nèrvi e autre. Ei subretout la racino que s'utiliso (en tisano).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 250 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Valeriana
Famiho : Caprifoliaceae
Famiho classico : Valerianaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Prado umido
- Champ
- Roubino
- Ribiero
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Valeriana officinalis subsp. officinalis L., 1753
Sòudo
Kali australis
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Vitraire, Barriho, Saussouiro, Saudo.
Nom en français : Soude de Ruthénie.
Descripcioun :Planto de l'an, poupouso, que trachis dins li relarg sala. Se destrìo de la sòudo-bastardo, Kali soda, emé si tijo mai roujo e si bratèio pas espinouso (li fueio soun pamens espinouso).
Usanço :La sòudo servié, à passa tèms, à la fabricacioun de saboun e de vèire. Un cop acampado, li sòudo coume d'àutri planto de bord de mar e de sansouiro coume li lis engano, èron cremado pèr recupera li cendre riche en carbounato (alcalin). Mescla i soubro d'òli, acò fai de saboun ; cadun counèis la qualita d'aquéu de Marsiho. Es uno planto pas marrido à manja, subretout boulido e adoubado coume d'espinarc.
Port : Erbo
Taio : 20 à 70 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Kali
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Roujo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 3 à 10 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 50 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Sansouiro
- Mar
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Kali australis (R.Br.) Akhani & E.H.Roalson